Leon Kazubski

---

Życiorys

Rodzina i pochodzenie

Leon Wiktor Atanazy Kazubski, znany również jako Kozubski, przyszedł na świat 23 lutego 1890 roku w Gorlicach. Był osobą wyznania rzymskokatolickiego, a swoje młodzieńcze lata spędził w Sanoku. Pochodził z rodziny urzędników, będąc jedynym synem Józefa, urodzonego około 1863 roku, który wywodził się z Poznania. Od 1898 roku pracował jako inżynier w Fabryce Wagonów i Maszyn w Sanoku i aktywnie angażował się w działalność Towarzystwa Szkoły Ludowej. Zmarł w Sanoku 2 sierpnia 1919. Leon miał także siostry: Marię Stanisławę Helenę, urodzoną w 1894 roku i zamężną z inżynierem Klemensem Nowosieleckim, oraz Zofię, urodzoną około 1896 roku, która wyszła za urzędnika naftowego Romana Zawistowskiego. Cała rodzina mieszkała przy ulicy Kolejowej 260 w Sanoku.

Kształcenie i działalność niepodległościowa

W latach 1900–1909 Leon uczęszczał do C. K. Gimnazjum Męskiego w Sanoku, w którym powtarzał pierwszą klasę. Ukończył edukację w 1909 roku, zdając z odznaczeniem egzamin dojrzałości 3 czerwca. W jego klasie uczył się również Marian Niedenthal. W czasie nauki, razem z kuzynem Zdzisławem Lewickim, który przybył do Sanoka w celu kształcenia, zorganizowali ośrodek artystyczno-literacki. Ośrodek ten zyskał narodowo-demokratyczny charakter, dzięki ruchowi politycznemu znanemu jako „Organizacja”. Lewicki stał na czele tego środowiska do 1910 roku. Po maturze Leon rozpoczął studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej.

Już od 15 roku życia Kazubski angażował się w działalność niepodległościową. Razem z Lewickim oraz Julianem Krzyżanowskim przystąpił do gimnazjalnego koła Związku Młodzieży Polskiej „Przyszłość” (PET). W dniu 7 lipca 1909 wziął udział w zjeździe tej organizacji we Lwowie. Ponadto dołączył do Polskiego Związku Wojskowego, gdzie przeszedł kurs instruktorski i dowodził kursem rekrutacyjnym. W 1910 roku przystąpił do Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”, kontynuując działania PET-u. Inicjował zakładanie lokalnych struktur: w 1909 roku w Sanoku powstał męski Oddział Ćwiczebny im. Stanisława Żółkiewskiego oraz żeński Oddział Ćwiczebny im. Zofii Chrzanowskiej, z którymi współkierowała Maria Kazubska. Jako członek komendy I Okręgu Lwowskiego „Armii Polskiej”, działał w komisjach i tworzył konspiracyjne struktury w Sanoku.

Służba w c. k. armii

Leon Kazubski był ochotnikiem w c. k. armii, w której kształcił się w szkole dla jednorocznych ochotników saperów w Villach. W styczniu 1914 roku został mianowany kadetem w rezerwie, przeniesionym do c. k. 10 batalionu saperów. Po wybuchu I wojny światowej, został powołany do służby w armii austriackiej, awansując na podporucznika piechoty 1 maja 1915 roku. W 1916 i 1917 roku był oficerem rezerwowym c. k. 10 batalionu saperów, a w maju 1917 roku awansował na porucznika rezerwy piechoty. Pod koniec wojny, po czterech latach na froncie, został przydzielony do batalionu w Przemyślu, kończąc służbę w wojsku austriackim w stopniu porucznika rezerwy saperów.

Obrona Przemyśla

Z polecenia Kazimierza Świtalskiego, stworzył struktury Polskiej Organizacji Wojskowej wśród polskich żołnierzy w Przemyślu. Przewodził komórce POW „Wolność” w batalionie zapasowym saperów. Aresztowany na początku października 1918 za działalność w POW, był przetrzymywany w więzieniu wojskowym. Jego rodzice odwiedzili go w tym czasie, ale 3 listopada, gdy Polacy przejęli władzę w Przemyślu, został odbity z rąk austriackich przez swoich towarzyszy. 4 listopada z rozkazu Komendy Miasta objął dowództwo wart c. k. 45 pułku piechoty oraz komendę obrony Przemyśla. W tym okresie Kazubski kierował obroną Zasania przed Ukraińcami, a 5 listopada został mianowany przez płk. Sikorskiego dowódcą wszystkich sił zbrojnych w tym rejonie. W swoich wspomnieniach podsumował ten okres następująco:

Nie pamiętam, aby wyróżnić cały szereg ochotników, którzy odznaczali się wielkiem poświęceniem i dużo przyczynili się do utrzymania Zasania, a z niem Przemyśla i Lwowa.

Zarzuty o stosunek polityczny Kazubskiego były przedmiotem rozprawy w 1930 roku, gdy oskarżono go o organizowanie rad robotniczo-żołnierskich, co świadczyło o jego kontrowersyjnej pozycji.

Służba w II Rzeczypospolitej

Po wojnie Leon dokończył studia na Politechnice Lwowskiej, uzyskując tytuł inżyniera mechanika. Od 1922 roku był członkiem Polskiego Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie. W 1922 roku podjął pracę w firmie „Pionier”, a w 1924 roku został zatrudniony w IMGIW. W 1928 roku objął kierownictwo Biura Technicznego w centrali „Standard Nobel” w Warszawie, a później przeszedł do Biura Wojskowego Ministerstwa Przemysłu i Handlu, gdzie zajął się tworzeniem struktur przemysłu na wypadek wojny. Brał czynny udział w środowisku inżynieryjnym oraz współorganizował Stowarzyszenie Polskich Inżynierów Przemysłu Naftowego.

Okres życia po 1939

Po wybuchu II wojny światowej, Kazubski zaangażował się w inne działalności, przeprowadzając się do Bytomia, a następnie wracając do Warszawy, gdzie osiedlił się pod przedwojennym adresem. Po wojnie pracował w różnych rolach w inżynierii. Zmarł w 1979 roku i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera D12-3-11).

Publikacje

Leon Kazubski to postać, która przyczyniła się do wielu istotnych publikacji w różnych dziedzinach. Jego prace odzwierciedlają bogactwo wiedzy oraz doświadczenia w tematach technicznych i przemysłowych.

• Podręcznik dla podoficera technicznego. Mosty tymczasowe i stałe. Dział 2-gi (1919),
• Naukowa organizacja pracy w przemyśle naftowym, [w:] „Przemysł Naftowy” 1, 2/1928,
• Uwagi o naukowej organizacji, [w:] „Przemysł Naftowy” 16, 17/1928,
• Torfowiska w Polsce, [w:] „Przegląd Elektrotechniczny” 1938,
• Moje wspomnienia (1969).

Ordery i odznaczenia

Leon Kazubski był zasłużonym człowiekiem, który otrzymał wiele odznaczeń za swoją działalność. Lista jego odznaczeń obejmuje następujące wyróżnienia:

• Krzyż Niepodległości, przyznany 6 czerwca 1931,
• Złoty Krzyż Zasługi, nadający się 9 listopada 1932,
• Odznaka pamiątkowa 37 pułku piechoty Ziemi Łęczyckiej, która została przyznana w 1931 roku,
• Srebrny Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis”, przyznany przed 1917 rokiem, uzupełniony krzyżami przed 1918 rokiem,
• Srebrny Medal Waleczności II klasy, również przyznany przed 1917 rokiem,
• Trzecie odznaczenie austriackie,
• Odznaczenie pruskie.

---

Oceń: Leon Kazubski

---