Adam Świtalski

---

Życiorys

Adam Świtalski urodził się 18 grudnia 1894 roku w Gorlicach, które w tamtym czasie były miastem powiatowym w Królestwie Galicji i Lodomerii. Jego rodzice, Józef, byli konecepistą w c. k. Starostwie oraz Helena z Chądzyńskich, wnieśli istotny wkład w jego wychowanie.

W roku 1918, jak dużo jego rówieśników, zdecydował się wstąpić do Wojska Polskiego. Już 19 sierpnia 1920 roku uzyskał awans na stopień kapitana piechoty, co miało miejsce w kontekście jego wcześniejszej służby w 1 pułku piechoty Legionów. Swoją karierę wojskową kontynuował, pełniąc obowiązki w Departamencie I Ministerstwa Spraw Wojskowych, gdzie zachował 1 pułk piechoty Legionów jako jednostkę macierzystą.

W latach 1922–1924 studiował na III Kursie Normalnym w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, co znacząco wpłynęło na jego rozwój zawodowy. W styczniu 1926 roku został przeniesiony do 1 Dywizji Piechoty Legionów na pozycję szefa sztabu. Kolejne lata przyniosły mu awanse i różne odpowiedzialności, w tym stanowisko szefa Oddziału Wyszkolenia w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie. Do jego obowiązków należało także dowodzenie 30 pułkiem piechoty w Warszawie.

W grudniu 1930 roku Świtalski awansował na podpułkownika, a rok później został wyznaczony na szefa sztabu w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi. W listopadzie 1932 roku przeszło do dyspozycji II wiceministra spraw wojskowych, a od 1935 roku miał zaszczyt dowodzić 25 pułkiem piechoty w Piotrkowie. W czasie kampanii wrześniowej stał na czele tego pułku.

Po zakończeniu kampanii wrześniowej wszedł do konspiracji. Od listopada 1939 do 1943 roku pełnił funkcję szefa Oddziału IV Dowództwa Głównego Służby Zwycięstwu Polski oraz byli inspektorem w Komendzie Głównej Armii Krajowej. W 1944 roku był dowódcą 3 Dywizji Piechoty Armii Krajowej podczas akcji „Burza”. Niestety, w tym samym roku został aresztowany i internowany w obozie NKWD nr 179 w Diagilewie, a później w obozie nr 150 w Griazowcu.

W 1947 roku, po powrocie do Polski, rozpoczął pracę jako urzędnik. Na zawsze pozostał w pamięci jako żołnierz i patriotyczny działacz. Obecnie spoczywa na cmentarzu Powązkowskim, gdzie jego wkład w historię kraju jest upamiętniony (kwatera O-1-24,25).

Ordery i odznaczenia

Adam Świtalski, wyróżniony licznymi medalami oraz odznaczeniami, posiada bogaty dorobek w zakresie uznania za swoją działalność. Jego osiągnięcia militarnie i społeczne zostały docenione poprzez następujące nagrody:

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari,
• Krzyż Niepodległości – 28 grudnia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”, zamiast wcześniejszego Medalu Niepodległości,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 27 listopada 1929 „za zasługi na polu pracy niepodległościowej i organizacji wojska”,
• Krzyż Walecznych, przyznany trzykrotnie,
• Złoty Krzyż Zasługi – 19 marca 1936 „za zasługi w służbie wojskowej”,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Odznaka za Rany i Kontuzje,
• Państwowa Odznaka Sportowa,
• Łotewski Medal Pamiątkowy 1918-1928 – 6 sierpnia 1929.

W dniu 12 września 1928 roku, pułkownik Bernard Mond, dowódca piechoty dywizyjnej 6 Dywizji Piechoty, złożył wniosek do Kapituły Orderu Virtuti Militari, sugerując wyróżnienie majora SG Adama Świtalskiego. W pisemnej rekomendacji zaznaczone zostało, że wcześniejsze wnioski, dotyczące tego odznaczenia, zaginęły.

---

Oceń: Adam Świtalski

---