Wanda Parylewicz, znana również jako Wanda z Pierackich, to postać, która pozostawiła trwały ślad w polskiej historii. Urodziła się w 1885 roku w Gorlicach, a swoje życie zakończyła 3 marca 1937 roku w Krakowie.
Była aktywną działaczką społeczną, której działalność miała na celu promowanie ważnych spraw społecznych w Polsce.
Życiorys
Wanda Parylewicz przyszła na świat w Gorlicach, w rodzinie Stanisława Jana Pierackiego (1849–1929), który pełnił funkcję naczelnika straży skarbowej, oraz Eugenii Marii z domu Budziszowskiej. Rodzina Pierackich była silnie związana z tradycjami niepodległościowymi, a dziadek Wandy uczestniczył w powstaniu styczniowym. W rodzinie Wandy byli także jej bracia i siostry: Zygmunt (1885–1944), Kazimierz (1891–1941), Tadeusz (zm. 1941), Maria oraz Jadwiga, a także Bronisław (1895–1934), który był politykiem, legionistą, oficerem Wojska Polskiego, a także posłem na Sejm II RP oraz ministrem, tragicznie zamordowanym przez członka Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów.
Parylewicz rozpoczęła swoją karierę zawodową jako nauczycielka w szkołach powszechnych w Nowym Sączu oraz Muszynie. Wkrótce po tym została żoną Franciszka Parylewicza, prawnika i sędziego grodzkiego w Muszynie, który później został prezesem Sądu Okręgowego w Tarnowie, a od 1932 roku prezesem Sądu Apelacyjnego w Krakowie. Od tego momentu aktywnie angażowała się w życie społeczne, zasiadając w zarządach różnych stowarzyszeń, takich jak Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet oraz Stowarzyszenie Rodziny Urzędniczej.
W okresie swojej działalności Wanda dokonała wielu pożyczek, które niestety zaczęły ją przerastać. Dopuszczała się także przywłaszczeń, a w miarę upływu czasu wielokrotnie obiecywała ich spłatę, wykorzystując rzekome znajomości w celu załatwienia spraw urzędowych bądź sądowych. Ostatecznie została aresztowana, początkowo trafiając do więzienia w Tarnowie, a później do Krakowa. Śledztwo w jej sprawie zostało przeniesione do Warszawy w 1936 roku. W trakcie tego procesu oskarżona była również Hinda Fleischer, a sama Parylewicz zmarła 3 marca 1937 roku w Szpitalu św. Łazarza w Krakowie.
Wanda Parylewicz została uznana za główną postać związana z największym skandalem korupcyjnym II Rzeczypospolitej. Jej historia została szczegółowo opisana w książce autorstwa Kamila Janickiego pt. Upadłe damy II Rzeczypospolitej.
Przypisy
- Rozmowa Anny Wittenberg z Kamilem Janickim: W II RP kobieta była wcieleniem zła. NaTemat.pl. [dostęp 27.03.2015 r.]
- M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- Gawryszczak 2014, s. 11-12.
- Afera Wandy Parylewiczowej. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 155 z 10.07.1936 r.
- Afera Parylewiczowej zatacza kręgi. „Orędownik”, s. 1, Nr 155 z 07.07.1936 r.
- Zgon Wandy Parylewiczowej. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 51 z 05.03.1937 r.
- Nagły zgon Parylewiczowej. „Orędownik”, s. 1, Nr 52 z 05.03.1937 r.
- Echa tygodnia. Epilog wielkiej afery. „Ewangelik Górnośląski”, s. 85, Nr 11 z 14.03.1937 r.
- Parylewiczowa zmarła śmiercią naturalną. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 69 z 26.03.1937 r.
- Afera Parylewiczowej urasta do niebywałych rozmiarów „Dziennik Bydgoski”, s. 19, Nr 1 z 01.01.1937 r.
- Czwarty dzień procesu Hindy Fleischerowej. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 194 z 28.08.1937 r.
- Zeznania świadków w procesie Fleischerowej. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 195 z 29.08.1937 r.
- Ważny dzień w procesie Fleischerowej. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 197 z 01.09.1937 r.
- Przesłuchano ostatnich świadków w procesie Fleischera. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 198 z 02.09.1937 r.
- Parylewicz spłaca to, co żona ukradła „Dziennik Bydgoski”, s. 10, Nr 291 z 15.12.1936 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Katarzyna Matusik-Lipiec | Kazimierz Pieracki | Beata Wojna | Józef Kapuściński | Elżbieta Zielińska | Barbara Bartuś | Janusz Sepioł | Ryszard Masłowski | Marek Kotlinowski | Adam Graczyński | Tomasz Połeć | Andrzej Sikora (ur. 1945) | Bronisław PierackiOceń: Wanda Parylewicz