Jan Samsonowicz (1944–1983)

---

Życiorys

Jan Samsonowicz, urodzony w 1944 roku, był wybitnym absolwentem filologii polskiej na Uniwersytecie Gdańskim, gdzie uzyskał dyplom w 1977 roku. Już w 1967 roku rozpoczął swoje aktywne zaangażowanie w życie literackie, zostając członkiem oraz przewodniczącym Koła Młodych Związku Literatów Polskich w Gdańsku. Pracował na różnych stanowiskach, w tym jako ekspedytor, referent i zaopatrzeniowiec, co skoncentrowało jego zainteresowania na działalności społecznej i politycznej.

Od 1977 roku aktywnie uczestniczył w ruchu opozycyjnym, współpracując z ROPCiO. Rok później był jedną z osób, które założyły Ruch Młodej Polski oraz nawiązał współpracę z WZZ Wybrzeża. Jego działalność nabrała szczególnego znaczenia 15 sierpnia 1980 roku, kiedy to reprezentował Akademię Medyczną w Gdańsku, w której był zatrudniony w dziale zaopatrzenia, podczas strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina.

Po zakończeniu strajków w sierpniu 1980, Jan Samsonowicz został wybrany na przewodniczącego Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność w Akademii Medycznej. Na przełomie maja i czerwca 1981 roku zorganizował strajk głodowy, domagając się uwolnienia wszystkich więźniów politycznych PRL. Jego zaangażowanie zaowocowało również delegowaniem go na I Zjazd Krajowy Delegatów NSZZ Solidarność, gdzie zasiadł w Prezydium Zarządu Regionu. Niestety, w nocy 13 grudnia 1981 roku został internowany w obozie w Strzebielinku, a później przeniesiono go do obozu w Iławie, gdzie przebywał aż do 16 lipca 1982 roku, kiedy to został zwolniony.

Już na początku swojej działalności znalazł się na celowniku Służby Bezpieczeństwa, która prowadziła sprawy operacyjne, takie jak Dominik, Medyk i Samson. Wraz z Piotrem Dykiem prowadził tajną komórkę kontrwywiadowczą Solidarności, której celem było zidentyfikowanie tajnego współpracownika SB w szeregach związku oraz zbadanie kontroli nad przepływem pomocy finansowej z Zachodu dla Solidarności, która bardzo szybko znalazła się pod kontrolą SB.

Tragiczne wydarzenia miały miejsce 30 czerwca 1983 roku, kiedy to jego ciało zostało znalezione powieszone na płocie przy stadionie Klubu Sportowego Stoczniowiec w Gdańsku, w Młyniskach. Wszelkie wskazania sugerowały, że miały miejsca intencjonalne działania osób trzecich w celu upozorowania samobójstwa. Po utworzeniu w 1989 roku Sejmowej Komisji Nadzwyczajnej do Zbadania Działalności MSW, jego nazwisko zostało umieszczone na liście potencjalnych ofiar przestępstw MSW i SB, z którymi miał do czynienia w czasie stanu wojennego. W 1991 roku Prokuratura Wojewódzka w Gdańsku wznowiła śledztwo w tej sprawie, a w czerwcu 2023 roku IPN również zdecydował się na wznowienie dochodzenia dotyczącego śmierci Jana Samsonowicza.

Jego ostatnia droga miała miejsce na cmentarzu katolickim w Sopocie, w kwaterze B3-10-2. Pogrzeb Jana Samsonowicza przekształcił się w wielotysięczną manifestację patriotyczną, świadcząc o jego znaczeniu w krajowej historii. W uznaniu jego zasług pośmiertnie otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2006) oraz Krzyż Wolności i Solidarności (2018).

30 czerwca 2023 roku odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy, upamiętniającej Jana Samsonowicza, przy ulicy ul. Dickensa 3 w dzielnicy Przeróbka w Gdańsku.

---

Oceń: Jan Samsonowicz (1944–1983)

---