W mieście Gorlice znajduje się parafia katedralna Świętej Trójcy, która pełni istotną rolę w społeczności prawosławnej. Należy ona do dekanatu Gorlice, który jest częścią diecezji przemysko-gorlickiej, a także jest siedzibą dziekana tego dekanatu.
W obrębie parafii można znaleźć jedną cerkiew, która stanowi centralny punkt życia religijnego tej wspólnoty.
Jest to sobór Świętej Trójcy w Gorlicach, który funkcjonuje zarówno jako cerkiew parafialna, jak i katedralna. Dzięki temu, wspólnota wiernych ma możliwość uczestniczenia w liturgiach i wydarzeniach religijnych w miejscu, które jest kluczowe dla prawosławnej tradycji regionu.
Historia
W Gorlicach historia sięga XV wieku, kiedy to zbudowano pierwszą cerkiew. Obecnie jedynym zachowanym elementem wyposażenia jest ikona przedstawiająca św. Mikołaja, która obecnie znajduje się w muzeum we Lwowie.
W czasie II wojny światowej próbowano utworzyć w Gorlicach parafię prawosławną, jednak nie doszło to do skutku, głównie z powodu trudności w pozyskiwaniu odpowiedniego lokalu na cerkiew.
Po zakończeniu wysiedleń, które miały miejsce w ramach akcji „Wisła”, mieszkańcy Gorlic, wyznania prawosławnego, uczestniczyli w życiu parafialnym w okolicznych miejscowościach, takich jak Bartne, Bielanka i Hańczowa. W 1985 roku, dzięki dekretowi biskupa Adama, ordynariusza nowo utworzonej diecezji przemysko-nowosądeckiej, została erygowana parafia gorlicka. Początkowo nabożeństwa odprawiano w kaplicy domowej, co stanowiło wyzwanie dla rozwoju wspólnoty.
W latach 1986–1991 zrealizowano budowę cerkwi parafialnej, mającej na celu upamiętnienie męczeńskiej śmierci ks. Maksyma Sandowicza, który zginął z rąk żołnierzy austriackich 6 września 1914 roku. W latach 90. XX wieku, ze względu na rosnące potrzeby duchowe wspólnoty, obok cerkwi zbudowano dom parafialny, w którym w 1999 roku otwarto Muzeum Diecezji Przemysko-Nowosądeckiej, stanowiące ważny element kultury prawosławnej w regionie.
W marcu 2000 roku przy cerkwi zainaugurowano działalność Diecezjalnego Ośrodka Kultury Prawosławnej „Elpis”, który ma na celu promocję kultury i tradycji prawosławnej.
10 marca 2009 roku cerkiew parafialna została podniesiona do rangi katedry, a wikariusz diecezji, biskup Paisjusz, uzyskał tytuł biskupa gorlickiego. Było to ważne wydarzenie w historii gorlickiej cerkwi, które z pewnością wpłynęło na życie duchowe i społecznościowe regionu.
W dniach 5–6 września 2014 roku miały miejsce uroczystości związane z obchodami stulecia męczeńskiej śmierci oraz dwudziestolecia kanonizacji św. Maksyma Gorlickiego, które zgromadziły licznych wiernych i były okazją do wspólnej modlitwy. W 2016 roku, po wyborze biskupa Paisjusza na ordynariusza diecezji o nowej nazwie „przemysko-gorlicka”, cerkiew parafialna w Gorlicach uzyskała status katedry diecezjalnej, co umocniło jej pozycję w strukturze Kościoła prawosławnego w Polsce.
Przypisy
- ks. Jerzy Doroszkiewicz: Komunikat Kancelarii Św. Soboru Biskupów. orthodox.pl, 03.04.2019 r. [dostęp 04.04.2019 r.]
- ks. Julian Felenczak, ks. Andrzej Lewczak: 100. rocznica śmierci św. Maksyma Gorlickiego. orthodox.pl, 06.09.2014 r. [dostęp 28.04.2021 r.]
- Komunikat Kancelarii Św. Soboru Biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Warszawa 26.08.2016 r.
- Strona Diecezjalnego Ośrodka Kultury Prawosławnej „Elpis”
Pozostałe obiekty w kategorii "Zbory":
Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Gorlicach – Gliniku Mariampolskim | Zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Gorlicach | Parafia Przemienienia Pańskiego w Gorlicach | Parafia św. Jadwigi Królowej w GorlicachOceń: Parafia Świętej Trójcy w Gorlicach